Izložba „Mlinovi na području srednjeg Banata od praistorije do 1941. godine“ je rezultat istraživačkog rada za zvanje višeg kustosa, Dušana Marinkovića, koji je završen oktobra 2016. iuz prateću dvojezičnu knjigu, na srpskom i na engleskom jeziku, pruža bogate informacije o nastanku i razvitku mlinske delatnosti i industrije na području srednjeg Banata. Ideja je započeta 2012. godine projektom “Učinimo kulturno nasleđe dostupnim” kada su fotografisani i dokumentovani svi objekti ovog tipa.
Izložba predstavlja rezultate izučavanja mlinova i njihovog značaja u širenju industrijalizacije na teritoriji Banata. Pažnja je posvećena mlinovima koji su se nalazili na području današnjeg Srednjobanatskog okruga i koji su u nadležnosti Narodnog muzeja Zrenjanin. Publika će moći da se upozna sa različitim vrstama mlinova kao što su vodenice, brodske vodenice, suvače, vetrenjače i industrijski mlinovi, da pročita opise njihovih fizičkih, mehaničkih i arhitektonskih odlika i funkcija, i da sagleda njihov privredni značaj, naročito u sklopu širenja industrijskog načina proizvodnje u današnjoj Vojvodini tokom 19. veka. Ovom izložbom takođe je obuhvaćeno i mapiranje mesta, na osnovu raspoložive građe, na kojima su se mlinovi nalazili u naseljima srednjeg Banata.
Poseban segment postavke je prezentacija i sažeta analiza sačuvanih arhivskih fotografskih snimaka mlinova, kao i snimaka koji prikazuju sadašnje stanje onih objekata koji su do danas očuvani ili su do nedavno postojali. Predstavljena je i namena i način funkcionisanja ovih objekata, njihov način gradnje i materijali od kojih su se gradili, kao i verovanja i običaji koji su ih pratili.
Sama izložba obuhvata preko 40 panoa, šest interaktivnih maketa koje su napravili učenici Elektrotehničke i građavinske škole Nikola Tesla u Zrenjaninu, tri originalne mape koje su služile kao izvor za istraživački rad, kao i razglednice sa motivima vetrenjača iz kolekcije čiji je vlasnik dr Peter Rokai, profesor opšte istorije srednjeg veka na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu. Prateći program izložbe obuhvata video projekcije, predavanja i radionice.
Ono po čemu ovu izložbu možemo izdvojiti od dosadašnjih izložbi u Narodnom muzeju Zrenjanin, a i šire, je implementacija QR kodova na izložbi i unutar publikacije „Mlinovi na području srednjeg Banata od praistorije do 1941. godine“. Naš muzej sa ovim pristupom postaje jedan od pionira korišćenja novih tehnologija u Srbiji u svrhu muzejske izložbene delatnosti.
Da bi se u potpunosti sagledale izložba i knjiga, neophodno je preuzeti besplatnu aplikaciju Mills of Central Banat AR sa Plej prodavnice i instalirati je kako bi bio pokrenut sadržaj koda. Time ova izložba, zajedno sa publikacijom, postaje interaktivna. Svaki QR kod korisniku pruža audio-vizuelnu informaciju koja je direktno vezana za konkretni sadržaj poglavlja izložbe. Ovim načinom možemo publici pružiti znatno više informacija na interesantan i inovativan način.
U realizaciji izložbe „Mlinovi na području srednjeg Banata od praistorije do 1941. godine“ učestvovao je veliki broj saradnika koji su doprineli njenom kvalitetu, tako da ova izložba predstavlja dobar primer saradnje muzeja sa više institucija i pojedinaca. Saradnici na izložbi bili su: Elektrotehnička i građevinska škola Nikola Tesla, muzej Upminister Windmill iz Londona, International Wood Culture Society , IT programerska firma PHIME, Radio-televizija Srbije, istoričar umetnosti i likovni kritičar Đorđe Kadijević, Istorijski arhiv Zrenjanin, Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Zrenjanina, Međuopštinski zavod za zaštitu spomenika kulture Subotica, Snežana Negovanović iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda.
Izložba će u Salonu Narodnog muzeja Zrenjanin trajati do 22. aprila 2018. godine, a projekat je realizovan finansijskim sredstvima Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije.
