Svečano otvaranje obnovljene Manakove kuće zakazano je za četvrtak, 12. maja u 12.00 sati. Obnovljenu Manakovu kuću otvoriće Ivan Tasovac, ministar kulture i informisanja Republike Srbije. Pozdravna reč govoriće dr Mirjana Menković, direktor Etnografskog muzeja u Beogradu.
Arhitektura objekta i Zbirka
Jedan od najstarijih objekata starobalkanske arhitekture u Srbiji iz prve polovine 19. veka, Manaova kuća, kompletno sanirana, revitalizovanai s novim, uređenim ambijentalnim okruženjem, posle punih pet decenija od poslednjeg konzervatorkog tretmana, biće otvorenaza publiku kao jedan od centralnih događaja Manifestacije „Muzeji Srbije – Od 10 do 10“u2016. godini.U Manakovoj kući, koja se nalazi u sklopu Etnografskog muzeja u Beogradu od otvaranja 1968. godine, smeštena je najveća etnografska spomen zbirkau Srbiji.
Po sadržaju, Etnografska spomen-zbirka Hristifora Crnilovića zapravo predstavlja svojevrstan muzej. Osim 2 600 predmeta velike kulturne vrednosti, Zbirka obuhvata i 1 617 negativ-ploča objekata snimljenih na terenu i iz zbirke, više od 22 000 listova rukopisne građe zabeležene na terenu i iz literature, kao i priručnu biblioteku sa više od 700 knjiga i časopisa. Sve to sabrao je predano, znalački, uz velike teškoće i samoodricanje, istraživač i patriota Hristifor Crnilović, s ciljem ne samo da sakuplja i čuva raznovrsne tvorevine narodne kulture već i da sagleda i otkrije njihovo poreklo, značenje, ulogu i razvoj sa etnološkog stanovišta. To se, pre svega, odnosi na seoske i gradske nošnje i nakit, a u manjoj meri i na druge kolekcije u Zbirci (pokućstvo, delovi drvorezbarenih enterijera, ćilimi, alati pojedinih zanata, pribori za pušenje, pisanje, češljanje, predenje, bojenje, tkanje, zatim oružje, konjska oprema, predmeti uz običaje, muzički instrumenti, crkveni predmeti i dr.). Izuzev numizmatike, arheološkog materijala, staroslovenskog oružja i srednjevekovnog nakita, većina materijala poreklom je iz 19.i 20.veka, a potiče iz Srbije i Makedonije, i, u manjem broju, iz drugih balkanskih krajeva i Grčke.
Stalna izložbena postavka u Manakovoj kući
Poptuno obnovljena, konzervirana stalna izložba Narodne nošnje i nakit centralnobalkanskog područja iz 19. i prvih decenija 20. veka, autora Jasne Bjeladinović Jergić, biće svečano predstavljena publici. Služba konzervacije Etnografskog muzeja obradila je preko 500 stotina pojedinačnih predmeta. Unapređena izložba o radu H. Crniloviću, novi multimedijalni izložbeni sadržaji, sastavni su deo ove izuzetne izložbene postavke kojaprikazuje osnovne elemente Crnilovićevog etnografskog istraživačkog rada na terenu ostvarenog u periodu između dva svetska rata.
Prateća izložba u sklopu otvaranja Manakove kuće - Jezikkao zapis kulture
Po prvi put, posebna pažnja posvećena je predstavljanju rukopisne zaostavšine Hristifora Crnilovića koja spada u red najvrednijih dijalektoloških zapisa o jeziku i kulturi u Srbiji, ali i na širem prostoru Balkana s početka 20. veka. Nedovoljno istražen korpus rukopisnih zapisa Hristifora Crnilovića sa preko 22000 listića povod je da stručni tim Etnografskog muzeja, jezik kao zapis kulture,stavi u fokus interesovanja šire publike. Publici će biti predstavljen deo originalne rukopisne zaostavštine, ali i jedan izuzetan odevni predmet s prostora jugoistočne i istočne Srbije na koji je Crnilović posebno ukazao – manovil, vrsta neprosečene haljine bez rukava – i kroz multimedijalnu prezentaciju ukazati na važnost jezičkih zapisa, širenje termina kroz prostor, promene u odevnom predmetu koje ti zapisi registruju i da kroz dijalektološke areale možemo zapravo posmatrati i istraživati kulturne kontaktne areale. Jezik se tako očitava kao zapis kulture.
Takođe, drugi deo izložbenog prostora u prizemlju biće iskorišćen za još jedno vizuelno predstavljanje kulture, a to je prezentacija filma o Hristiforu Crniloviću PUSTOOD autora Nebojše Ilića Ilketa, koji je osvojio brojna priznanja na domaćim i međunarodnim festivalima kratkog i dokumentarnog filma.
Stručni programi i unapređenje rada Manakove kuće
Manakova kuća više od dve decenije sprovodi edukativne radionice posvećene očuvanju starih tehnika i zanata.
Novi fokus programa usmeren je ka tome da Manakova kuća postane aktivno stecište razmene znanja, umeća, iskustva, svega što jeste živa tradicija i nematerijalno kulturno nasleđe u Srbiji, a što je u najtešnjoj vezi s radom Centra za NKN Srbije Etnografskog muzeja i nacionalnim registrom nematerijalnog kulturnog nasleđa. S tim u vezi, savremena muzejska prodavnica ponudiće nove proizvode koji do sada nisu bili sastavni deo muzejske ponude, proizvode koji će biti povezani i s novim edukativnim i promotivnim programima koje će Manakova kuća nuditi. Manakova kuća je zamišljena kao mesto za ekskluzivne prezentacije koje će podrazumevati degustaciju i prodaju domaćih tradicionalnih proizvoda, ali sa stručno potvrđenim proizvodnim sadržajem i kvalitetom. Za početak, 10-15 odabranih proizvoda sadrži lične karte o mapi NKN, zanatskih centara, zanatlija i proizvođača u Srbiji. Ideja je da napravimo specijalizovanu muzejsku prodavnicu koja najširoj publici približava tradicionalnu proizvodnju u Srbiji i koja ozbiljnim malim proizvođačima nudi mogućnost da prave vrhunske degustacije za klijente iz regiona, ali i celog sveta. Cilj je uspostaviti saradnju s jednim brojem proizvodnih i zanatskih centara koji će se razvijati, popularisati i unapređivati od2016. godine i kroz prezentaciju u Manakovoj kući.