Gostujuća tematska izložba „Pogledaj ratu u oči. Rusija u Prvom svetskom ratu u filmskim hronikama, fotografijama i dokumentima“ je savremeni muzejski projekat posvećen stogodišnjem jubileju Velikog rata sa kojim će, nakon velikog uspeha u Moskvi tokom jeseni 2014. g., moći da se upoznaju i posetioci Istorijskog muzeja Srbije u narednom periodu. Po zamisli organizatora postavka nastoji ne samo da, istorijski osnovano i na bazi pouzdanih dokumenata, posvedoči o Velikom ratu, njegovim uzrocima, glavnim događajima i posledicama, već i da oda dužno poštovanje ruskim i srpskim vojnicima, koji su poginuli na njegovim frontovima boreći se rame uz rame.
Autori izložbe su težili da „fotografskom preciznošću“ prikažu istoriju Prvog svetskog rata kao istorijsku dramu biblijskih razmera sa njenim pravim junacima i antijunacima, sa podvizima i izdajom, sa tragedijom miliona ljudi i sa bezbrojnim razaranjima i stradanjima, zatim da ukažu dužno sećanje na hrabrost i junaštvo miliona ruskih građana koji su stradali u godinama Prvog svetskog rata, rata za koji se ispostavilo da je u Rusiji „zaboravljeni rat“ i konačno da učine vidljivim napore, koje je Rusija uložila u borbu sa protivnikom.
Bez obzira na podnaslov „Rusija u Prvom svetskom ratu“ organizatori izložbe nisu mogli da ne posvete pažnju Srbiji, koja je istorijski, duhovno, kulturno, a u to vreme i dinastički bila povezana s Rusijom. Kraljevskom Domu Karađorđevića i njegovim vezama s Domom Romanova posvećen je poseban deo izložbe, koji obuhvata jedinstvene fotografije predstavnika obe dinastije, originalna pisma i dnevnički zapisi.
Autentični istorijski dokumenti, fotografije, umetničke slike, filmske hronike, zvučni efekti, autentična muzika iz ovog ratnog perioda i multimedijalni tematski članci pružiće posetiocima poseban „efekat prisustva”, ali i mogućnost da steknu opštu sliku o Prvom svetskom ratu. Nekoliko desetina „tač-skrinova“ postavljenih u prostoru doprineće temeljnijem upoznavanju sa realijama rata, dok će svojevrsna „reka vremena“ prikazana na nekoliko velikih ekrana pružiti detaljnu predstavu o tome kako se rat odvijao.
Imajući u vidu da je Prvi svetski rat postao prvi rat u istoriji čovečanstva, čiji je vidljivi lik bio u potpunoj meri zabeležen u filmskim hronikama i na fotografijama, predočeni materijali, kao jedan od glavnih izvora, omogućiće posetiocima da vide svojim očima praktično sve strane rata, tj. da doslovce „pogledaju ratu u oči“.
Izuzetno retki arhivski dokumenti i fotografije, od kojih se većina prvi put pojavljuje pred domaćom javnošću, doprineće da se pronikne u najskrivenije tajne političke borbe ovog vremena, da se zaviri u život ruske carske porodice sakriven od tuđih pogleda i da se svojim očima vide sve strahote rata i junaštvo njegovih učesnika.
Izložba se kompoziciono sastoji od četiri glavna dela: „Mir“, „Rat“, „Glavni štab“ i „Front“ i zamišljena je u obliku klasičnog pozorišnog čina ili filma, koji sadrži prolog, glavnu radnju i epilog.
Kontekst izložbe je logično građen i istorijski je utemeljen: od dokonog života mirne Evrope i Rusije uoči rata – ka otkrivanju uzroka njegovog početka, reakcije ruskog društva na dešavanja, hronike vođenja borbenih dejstava na različitim frontovima i uloge Glavnog štaba vrhovnog glavnog komandanta u njima, porasta revolucionarnih raspoloženja, neuspeha na frontu, odricanju cara od prestola, zatim ka potpisivanju separatnog mirovnog sporazuma u Brest-Litovsku, koji je označio priznavanje poraza Rusije i njen izlazak iz rata, do svođenja strahovitih rezultata ove svetske katastrofe u kojoj su najveće gubitke pretrpele upravo Rusija (u apsolutnim ciframa) i Srbija (u procentualnom odnosu prema ukupnom broju stanovnika), a koja je rezultirala potpunom promenom slike tadašnjeg sveta označivši tako ne kalendarski već stvarni početak 20. veka.
Rukovodioci projekta: dr Dušica Bojić i Zelfira Tregulova
Naučni rukovodilac projekta: Sergej Mironjenko, direktor Državnog arhiva Ruske Federacije (GA RF)
Režiser: Jelena Jakovič
Naučni koordinator projekta: Olga Barkovec
Interaktivna izrada: Studio „Medijum”
Dizajner postavke i kataloga: Rastko Šurdić
Generalni direktor: Tatjana Volosatova, Državni muzejsko-izložbeni centar „ROSIZO“
Koordinacija: Ana Pahomova i Marina Kirsanova
Izložba je otvorena do 15. maja 2015. godine, a tokom njenog trajanja svake srede od 17 časova i subote od 13 časova muzejski savetnik Nebojša Damnjanović će zainteresovane posetioce stučno voditi kroz postavku.
Podsećamo Vas da svi zainteresovani mogu svakog utoraka besplatno da posete aktuelne izložbe Istorijskog muzeja Srbije na Trgu Nikole Pašića i u Konaku kneza Miloša u Topčideru.
Radno vreme Muzeja:
Muzej je otvoren svakog dana od 12 do 20 časova, osim ponedeljkom.
Cena ulaznice je 200 dinara, a za đake, studente i penzionere cena je 100 dinara.
