Rašćanska nehri vadisinde bulunan bu geniş mağara, adını ünlü Sırp ordu komutanı Hadži Prodan’dan almıştır. 19. yüzyılın sonlarında devrimci lider Karađorđe ile birlikte Osmanlılara karşı ilk ayaklanmayı başlatan Hadži Prodan, sonrasında isyanının liderliğini üstlenmiştir.
Mağaraya bugünkü adını veren Hadži Prodan’ın, Osmanlı hükümdarlarının gazabından kaçanları bu mağarada sakladığına inanılıyor. Yerel halk arasında Rašćanska Mağarası olarak da bilinen mağaraya, bazıları hala eski ismi olan Šljepaja demeye devam ediyor.
400 metre uzunluğundaki mağara iki katlıdır. Alt katı geniş bir salona açılırken sağ tarafı büyük bir tüf akım taşı ile kaplıdır. Zeminde tavandan gelen suyun biriktiği sığ havuzlar, salonun orta alanında ise nefes kesici sarkıtlar ve dikitler bulunur.
Speleolojik (mağara bilimsel) öneminin yanısıra, Hadži Prodan Mağarası, Orta Balkanlar’daki birkaç çok katmanlı Palaeolitik alandan biri olduğu için arkeolojik bir hazinedir. Mağaranın girişinde bulunan çanak çömlek parçaları Erken Demir Çağı’na kadar uzanırken, mağaradaki jeolojik tabakalarda yapılan kazılarda MÖ 20. ve MÖ 10. binyılları arasındaki Orta Palaeolitik döneme ait eserler bulunmuştur. 25’ten fazla böcek türü kalıntıları, şimdilerde soyu tükenmiş olan mağara ayısının kafatası parçaları ve hatta 12 santimetre uzunluğundaki diş buluntuları, Hadži Prodan Mağarası’nın geçmişte çok sayıda hayvan türü için yaşam alanı olduğunu ortaya koymuştur.
Hadži Prodan Mağarası’nın tarihi ve speleolojik önemi hakkında daha fazla bilgi edinmek ve bu bölgenin diğer simge yapılarını keşfetmek için fırsatı kaçırmayın. 20. yüzyılın başlarında mağaranın girişinde yeniden inşa edilmiş kiliseyi ziyaret edin ve kesinlikle yakındaki Ivanjica kasabasına Golija Dağı’na ve Guča Kasabası’nda her yaz gerçekleşen geleneksel müzik festivaline mutlaka bir uğrayın.