Turistička Organizacija Srbije

Moravski manastiri

4 MIN

Krajem 14. i početkom 15. veka, u državi kneza Lazara i njegovog sina, despota Stefana, podizani su brojni manastiri, a kultura je doživela neobičan procvat.

U to doba turska vojska nadirala je sa juga, nateravši srpske vladare da centar duhovnosti Srbije pomere na sever, u dolinu reke Morave. Tako su ovde nicali brojni manastiri u kojima su utočište našli kako vladari i običan svet tako i učeni ljudi iz pokorenih zemalja.

Manasija

Izgrađen pored rečice Resave, manastir Manasija jedan je od poslednjih spomenika srpske srednjevekovne kulture. Podigao ga je srpski despot Stefan Lazarević u 15. veku. Kako bi zaštitio Manasiju od Turaka, oko manastira je sagradio velelepno utvpđenje sa jedanaest kula i rovom – što je predstavljalo vrhunac odbrambene arhitekture tog vremena.
Unutar manastira radila je i čuvena Resavska prepisivačka škola u kojoj su prepisivane crkvene knjige.
Manasijske freske su među najlepšim freskama moravske škole, a posebno se ističu prikazi ktitora manastira kao i monumentalno slikani sveti ratnici.

Ravanica

Zadužbina kneza Lazara iz 14. veka – manastir Ravanica – nekada je bio opasan snažnim zidinama, od kojih su danas ostale samo ruševine. Građevina s pet izrazitih kupola i osnovom koja spaja trolisnu osnovu i model upisanog krsta, bogato je ukrašena reljefnom plastikom s geometrijskim i floralnim dekorativnim elementima.
Deo fresaka u manastiru doslikan je nakon smrti njenog ktitora, a među brojnim freskama harmoničnih boja i svečanog izraza posebno se ističu predstave Hristovog stradanja i uskrsnuća.

Sisojevac

Nedaleko od Ravanice nalazi se i Sisojevac, manji manastir iz 14. veka. Ovo neobično ime manastir je dobio po svom osnivaču monahu Sisoju koji je u ovoj crkvi i sahranjen. Na freskama unutar manastira oslikan je i lik monaha s modelom crkve u ruci. Spoljni deo crkve nekada je bio ukrašen slikama, a danas na fasadama možete videti vertikalne ukrase (lezene) povezane skladnim lukovima.

Gornjak

Najseverniji među manastirima moravske škole – manastir Gornjak, nalazi se u dolini reke Mlave i zadužbina je kneza Lazara. Osnovan je krajem 14. veka, a podaci pokazuju da se u njemu neprekidno živelo od osnivanja manastira do danas. Od originalnog manastira sačuvane su glavna crkva i kapela u pećini, dok su zvonik i trem kasnije dozidani.

Kalenić

Manastir Kalenić iz 15. veka zadužbina je činovnika na dvoru despota Stefana Lazarevića.
Spoljašnjost crkve estetski je izuzetno slikovita – zbog ritmično složenih belih blokova kamena i crvene opeke, dok centralna kupola izgledom podseća na šahovsku tablu s nizom tamnih i svetlih polja.
Prepletene trake s ljiljanima i palmetama dominiraju spoljnom dekoracijom, dok iznad prozora i portala možete videti prikaze ptica, grifona, lavova…

Naupara

Nedaleko od grada Kruševca nalazi se selo Naupara, s istoimenim manastirom i crkvom posvećenom Bogorodici. Prvobitno izgrađena u osmoj deceniji 14. veka, Naupara svoj današnji oblik dobija u 19. veku kada je rekonstruisana po nalogu srpskog kneza Miloša Obrenovića.
Prozori crkve ukrašeni su rozetama, a pažnju posetilaca posebno privlači velika rozeta koja se nadovezuje na simboličke prikaze 12 meseci.

Ljubostinja

Čuveni srpski arhitekta Rade Neimar, o kome su ispevane i narodne pesme, podigao je Ljubostinju kao zadužbinu kneginje Milice. Kao i mnogi drugi moravski spomenici, i Ljubostinja je više puta rušena i obnavljana, da bi konačan izgled dobila sredinom 19. veka.
Fasadne dekoracije velike lepote, raspoređene po prozorima, okvirima portala i drugim delovima crkve, sastoje se od komplikovanih prepletenih elemenata, geometrijskih i cvetnih figura.