Priština

9 MIN

Glavni grad autonomne pokrajine Kosovo i Metohija – Priština – nalazi se na severoistočnom obodu kosovske kotline. U okolini možete videti skup pravoslavnih manastira koji su deo Uneskove liste svetske kulturne baštine, ali i neke od najreprezentativnijih primera srednjovekovne osmanske arhitekture.
Grad Priština nalazi se na teritoriji AP Kosovo i Metohija koja je trenutno pod upravom UNMIK-a.

Grad

Ostaci naselja iz neolitskog doba koji se nalaze u neposrednoj blizini Prištine, nedvosmisleno govore o prisustvu ljudskih naselja na ovim predelima još od praistorije.U antičko doba, u okolini Prištine nalazio se rimski grad Vicijanum, a nedaleko od obližnjeg grada Gračanice nalazi se rimsko utvrđenje sagrađeno u vreme imperatora Trajana u 2. veku. Grad zanimljive istorije koja seže čak do neolita i antičkih vremena, predstavljao je državno i duhovno središte srednjovekovne Srbije. Brojni kulturno-istorijski spomenici i srednjovekovni manastiri u blizini Prištine predstavljaju kulturno blago koje posetiocima približava arhitekturu i umetnost, ali i snažnu povezanost crkve i države u 12. i 13. veku. Nedaleko od grada odigrala se i Kosovska bitka, značajna za istoriju srpske srednjovekovne države.

Pravi procvat Priština doživljava u 14. i 15. veku, kada postaje jedan od rudarsko-trgovačkih centara na putu između Carigrada i Dubrovnika. I dan-danas Priština stoji na raskrsnici važnih puteva koji iz Srbije vode ka Makedoniji, Crnoj Gori i Albaniji.

Jedna od najlepših turističkih atrakcija u samom jezgru grada jeste Carska džamija izgrađena u 15. veku.

Atrakcije

U Prištini se prepliću uticaji naroda koji su tokom vekova živeli na njenom prostoru, te ne čudi velik broj kako islamskih tako i pravoslavnih svetinja u gradu i okolini.

Jedna od najlepših turističkih atrakcija u samom jezgru grada jeste Carska džamija izgrađena u 15. veku, koja se odlikuje izuzetno harmoničnim proporcijama. Jednospratna zgrada s kupolom, visokim minaretom i pokrivenim tremom predstavlja tipičan primer osmansko-brusanskog tipa gradnje na ovom podneblju.

Taš-džamija i stara Sahat-kula koja se izdiže u jezgru kulturno istorijskog centra Prištine, takođe predstavljaju reprezentativne primere osmanske arhitekture srednjeg veka. Poseta kući Emindžika koja je izgrađena u 19. veku pružiće vam uvid u to kako su na ovim prostorima živeli bogataši tog doba.

Zgrada Narodne biblioteke u Prištini iz 1982. godine privlači pažnju posetilaca sferičnim kupolama koje su inspirisane strukturom pčelinjeg saća. Delo hrvatskog arhitekte Andrije Mutnjakovića, dobilo je status „čuda arhitekture moderne” – kao građevina jedinstvenog stila koju treba sačuvati za buduće generacije.
Nagli razvoj grada i industrijalizacija nakon Drugog svetskog rata pretvorili su gradić orijentalnog izgleda u moderan grad. Preplitanje srednjovekovnih građevina i moderne arhitekture stvaraju eklektičan ambijent kojem se posetioci stalno vraćaju.

Okolina

Obilazak ovog kraja nastavite posetom jednom od najlepših srpskih srednjovekovnih svetinja, manastiru Gračanica. Od originalnog manastirskog kompleksa koji je srpski kralj Milutin podigao 1321. godine ostala je očuvana crkva posvećena Blagoveštenju.

Ovu impresivnu građevinu, čija osnova formira oblik krsta, krasi upečatljiva fasada izgrađena od naizmenično postavljenih redova opeke i kamena. Gračaničke freske odlično su očuvane i odlikuju se raznovrsnošću motiva. Tako unutar manastira možete videti brojne scene iz života svetitelja i prikaze priča iz Biblije. Na ulazu u crkvu dočekaće vas portreti ktitora kralja Milutina i njegove žene Simonide, a unutar same crkve čak 16 portreta pripadnika dinastije Nemanjića. Manastir Gračanica se, zajedno s Pećkom patrijaršijom i Crkvom Bogorodice Ljeviške u Prizrenu, kao i manastirom Dečani iz 14. veka, nalazi na Uneskovoj listi svetske kulturne baštine.

Nedaleko od manastira nalazi se Gračaničko jezero, iz kojeg se grad snabdeva vodom, a predstavlja još jedno od savršenih mesta za izlet.Okolina Prištine pruža odlične uslove za lov i ribolov.
Obližnje lovište Lipovica, bogato je krupnom divljači – jelenom, srnom, divljom svinjom, muflonom i zecom, dok na planinama Koznica i Golja možete uloviti još i fazana, jarebicu i divlju patku. Lokalne reke – Sitnica, Lab i Drenica bogate su somom i šaranom, dok prelepim Batlajskim jezerom plivaju štuke i kalifornijske pastrmke.

Planina Grmija prostire se istočno od Prištine i s nadmorskom visinom koja ne prelazi 1.100 metara predstavlja omiljeno izletište i centar rekreacije za stanovnike i goste ovog grada. Svojevrsno istorijsko obeležje ovog kraja je i spomenik na Gazimestanu, podignut na mestu gde je vođen Kosovski boj 1389. godine, koji je najavio novu eru u srpsko-turskim odnosima.

A kada obiđete sve što Priština nudi, obavezno pođite na jednodnevan izlet na planinu Grmiju ili do obližnjeg jezera Gračanica i uživajte u prirodnim blagodetima ovog kraja.

U lokalnim manastirima možete probati vina koja monasi prave od grožđa iz sopstvenih vinograda. Ovde možete kupiti i druge njihove proizvode kao što su med, rakija i čaj.

Hrana

U kuhinji prištinskog kraja mešaju se turski, albanski i srpski uticaji. Gastronomija uključuje raznovrsna jela od jagnjetine, kiselo mleko, ali i pite „filije” i „toplije” kao i različite vrste sireva…

U obližnjoj Gračanici, brojni etno-restorani u letnjim mesecima služe ukusne punjene paprike, tikvice i paradajz koje je najbolje jesti uz vruću kosovsku pogaču i uz čašicu rakije.

U lokalnim manastirima možete probati vina koja monasi prave od grožđa iz sopstvenih vinograda. Ovde možete kupiti i druge njihove proizvode kao što su med, rakija i čaj.

Turski uticaji posebno su vidljivi u desertima koji se po tradicionalnom receptu prave u mnogim restoranima i poslastičarnicama u Prištini i okolini. Alve, baklave i tufahije ovde imaju isti ukus kao i pre više vekova. Majstori s Kosova cenjeni su kao najbolji poslastičari širom Srbije, a poznati su po spravljanju sladoleda, išlera, šampita i šećerlema. A uz neodoljive deserte s Kosova, isprobajte i tradicionalno bezalkoholno piće od kukuruza –bozu.